Home » Ventilatie » Mechanische ventilatie

Mechanische ventilatie

Tegenwoordig zijn woningen steeds beter geïsoleerd. Hierdoor kan er bijna geen lucht meer automatisch naar binnen of naar buiten. Mechanische ventilatie maakt het mogelijk om alsnog te kunnen blijven ventileren. Dat is belangrijk, omdat goede ventilatie essentieel is voor een gezond binnenklimaat. Lees dit artikel voor alle informatie over mechanische ventilatie, inclusief handige tips voor aanschaf en onderhoud om de levensduur te verlengen en efficiëntie te behouden..

Direct naar
➔ Wat is mechanische ventilatie?
➔ Hoe werkt mechanische ventilatie?
➔ Waar bestaat een ventilatiebox uit?
➔ Waarom is het belangrijk?
➔ Welke soorten zijn er?
➔ Veelgestelde vragen
➔ Mechanische ventilatie kopen
➔ Installateur nodig?

Video

Wil je meer weten over mechanische ventilatie? Kijk dan ook onderstaande uitlegvideo.

Wat is mechanische ventilatie?

Een mechanische ventilatie is een centraal systeem dat vervuilde en vochtige lucht afzuigt via ventilatiekanalen in de keuken, badkamer en toilet. Zo kan schone en droge lucht via natuurlijke ventilatie naar binnen stromen door middel van ventilatieroosters in ramen en deuren. Dit type ventilatiesysteem wordt ook wel ventilatiesysteem C genoemd. Mechanische ventilatie omvat alle systemen waarbij een motor zorgt voor luchttoevoer of -afvoer. Meestal verwijst ‘mechanisch ventilatiesysteem’ specifiek naar een systeem dat wordt aangestuurd door een ventilatiebox, pijpventilator of dakventilator.

Woningen na 1975

Sinds 1975 hebben de meeste woningen een mechanisch ventilatiesysteem. Sinds 2006 is het zelfs wettelijk verplicht om een mechanisch ventilatiesysteem toe te passen bij nieuwbouw en grote renovatieprojecten. Hierdoor is het aantal mechanische ventilatieboxen de afgelopen 15 jaar aanzienlijk gestegen.

Hoe werkt mechanische ventilatie?

De afzuiging van lucht wordt altijd geregeld via één centrale ventilatiebox, pijpventilator of dakventilator met motor. Deze zorgt ervoor dat vervuilde lucht wordt afgezogen en direct naar buiten wordt geleid. Je kunt de stand van de afzuiging harder en zachter zetten via een schakelaar of draadloze bediening.

Ventilatiekanalen in de badkamer, toilet en keuken voeren vervuilde lucht af omdat deze ruimtes het meeste vocht en vervuiling produceren. Dit creëert een luchtstroom die schone buitenlucht aantrekt via ramen en ventilatieroosters, ook wel ventilatieventielen genoemd.

Binnenshuis wordt deze lucht verdeeld over de verschillende ruimtes. Dit gebeurt via openingen bij de binnendeuren. Het is daarom belangrijk dat je ervoor zorgt dat je deuren minimaal 1,5 centimeter boven de grond of drempel uitkomen. Dit voorziet het gehele huis van frisse lucht.

Ventilatie is een proces dat nooit stopt. We raden daarom aan om echt 24 uur per dag ventileren. Zet je ventilatiesysteem daarom nooit uit en zorg ervoor dat er altijd schone lucht je huis in kan. Laat dus ook altijd je ventilatieroosters open staan.

Waar bestaat mechanische ventilatie uit?

Mechanische ventilatie bestaat uit verschillende onderdelen:

Behuizing met aansluitingen. Moderne systemen zijn meestal gemaakt van kunststof. Oudere systemen zijn soms gemaakt van ijzer.
Motor waaier. Het belangrijkste onderdeel, de waaier. Dit is het hart van elk mechanisch ventilatiesysteem.
Printplaat. Dit zorgt voor de aansturing van de waaier (motor).
Voedingskabel en stekker. De kabel is vaak verbonden met de waaier. Dit kan een euro- of perilex-stekker zijn.
Sensoren: Vraaggestuurde systemen hebben vaak extra sensoren, zoals een vochtsensor of CO₂ sensor. De sensoren zijn vaak terug te vinden in de printplaat.

Waarom is het belangrijk?

Je vraagt je misschien af waarom mechanische ventilatie belangrijk is. Dagelijks komt er veel vervuilde en vochtige lucht vrij in huis door alledaagse activiteiten zoals ademen, koken, douchen en wassen. Als deze lucht niet wordt afgevoerd, kan dit nadelige gevolgen hebben. Bovendien worden huizen steeds beter geïsoleerd, waardoor mechanische ventilatie belangrijker wordt dan natuurlijke ventilatie.

Benieuwd naar nog meer redenen waarom het belangrijk is om mechanisch teb ventileren? Bekijk dan onderstaande video van Itho Daalderop.

Voordelen en nadelen van mechanische ventilatie

Mechanische ventilatie heeft de volgende voordelen:

Je hebt de ventilatie van je huis zelf in de hand.
Je kunt het perfecte binnenklimaat creëren.
Er komt voldoende frisse lucht in huis binnen, zonder last te hebben van tocht.
Het voorkomt schimmel en muffe geuren.
Het bevordert de gezondheid.
Relatief laag verbruik (bij gelijkstroom motor)

Mechanische ventilatie heeft de volgende nadelen:

Mechanische ventilatie is niet mogelijk in elk huis.
In sommige gevallen maakt een ventilatiebox teveel geluid.
Het is duurder dan natuurlijke ventilatie.
Door afvoer van verwarmde lucht worden je stookkosten hoger.
Regelmatig onderhoud is noodzakelijk voor een goede werking van het systeem.

Welke soorten mechanische ventilatie zijn er?

Mechanische ventilatie kan geregeld worden aan de hand van een ventilatiebox, een dakventilator, of een badkamerventilator.

Ventilatiebox

Een centrale ventilatiebox regelt de afzuiging van de vervuilde lucht in je huis. De ventilator die in de ventilatiebox zit zuigt alle vervuilde lucht af door de aangesloten buizen. Deze buizen leiden naar de afzuigpunten in huis. Deze afzuigpunten zijn voornamelijk te vinden in de badkamer, de keuken en het toilet. De afgezogen lucht wordt vervolgens door het afvoerkanaal van de ventilatiebox naar buiten geleid. De ventilatiebox is meestal te vinden op zolder of in een kast dichtbij de CV-ketel.

Ventilatieboxen moeten worden afgestemd op de grootte van het huis:

Voor een huis met minder dan 300 m3 inhoud is een ventilatiebox van minder dan 350 m3 per uur voldoende.
Een huis tussen 300 m3 en 400 m3 vereist een box van 350 m3 per uur.
Huizen met een inhoud groter dan 400 m3 hebben een box van 450 m3 per uur nodig.
Voor grotere gebouwen, zoals kantoren of huizen met meer dan 400 m3 inhoud, wordt een dakventilator aanbevolen.

Pijpventilator

Een pijpventilator wordt vaak gebruikt in woonhuizen waar niet voldoende ruimte is om een ventilatiebox te plaatsen. De pijpventilator wordt geplaatst op het dak. Dit systeem kan zowel bij een schuin als plat dak worden geplaatst. Een groot voordeel van een pijpventilator is dat je de motor niet kunt horen draaien in huis. Dit is ook niet het geval wanneer de motor harder afzuigt.

Dakventilator

Een dakventilator zuigt vervuilde lucht via buizen vanaf het dak uit het gebouw en voert deze naar buiten. Het systeem is geschikt voor grote huizen, appartementencomplexen en kantoorpanden en kan centraal worden geregeld. Het onderhoud kan grotendeels vanuit de centrale punten op het dak worden uitgevoerd en eventuele problemen kunnen snel worden opgespoord door een monteur.

Badkamer(toilet)ventilator

Een badkamerventilator zorgt ervoor dat de vervuilde, vochtige lucht in de badkamer of het toilet wordt afgezogen. Dit voorkomt schimmel in de badkamer. Zo’n badkamerventilator komt in verschillende soorten, maar zit vaak weggewerkt in het plafond, waardoor je alleen nog een rooster ziet. De vervuilde lucht wordt afgezogen door het rooster en via buizen naar buiten geleid. Vaak zit de badkamerventilator aangesloten op de lichtschakelaar. Wanneer je het licht aandoet, zal de afzuiging starten.

Veelgestelde vragen

Hoe bedien ik een mechanisch ventilatiesysteem?

Gebruik de standenschakelaar in de keuken of een afstandsbediening om de afzuiging harder of zachter te zetten.
Een draadloze afstandsbediening biedt de mogelijkheid om vanaf elk punt in huis de afzuiging aan te passen en heeft vaak een timerfunctie.

Op welke stand moet ik mijn mechanische ventilatiesysteem zetten?

Bij een systeem met drie standen: stand 1 voor langdurige afwezigheid, stand 2 voor aanwezigheid in huis en stand 3 tijdens het koken, toiletbezoek, douchen, feestjes, schilderen of verbouwen.
Bij een systeem met twee standen: stand 1 voor af- en aanwezigheid in huis, stand 2 tijdens het koken, toiletbezoek, douchen, feestjes, schilderen of verbouwen.

Kan ik mechanische ventilatie uitzetten?

Ventilatie is een continu proces en het is belangrijk dat je huis altijd geventileerd wordt voor een optimaal binnenklimaat en om gezondheidsproblemen te voorkomen. Het uitzetten van je mechanische ventilatie wordt afgeraden, behalve tijdens onderhoud, vervanging of noodsituaties. Het energieverbruik is namelijk laag en het loont niet om het uit te zetten.

Hoe onderhoud ik een mechanisch ventilatiesysteem?

Om optimaal te kunnen profiteren van mechanische ventilatie is het belangrijk dat je het systeem voldoende onderhoudt. Zonder onderhoud vermindert het vermogen om vervuilde lucht en vocht af te voeren. We raden aan om voor het onderhoud een specialist in te schakelen, maar indien je het liever zelf wilt doen, kun je ook zelf de mechanische ventilatie reinigen.

Reinigen

Voor het onderhouden van je mechanische ventilatie moet je verschillende onderdelen schoonmaken. Het gaat hierbij om de volgende onderdelen:

Ventilatiebox

Het onderhoud van de motor in de ventilatiebox kun je beter overlaten aan een specialist. De verschillende onderdelen zijn zeer fragiel. Wanneer je de motor niet op de juiste manier schoonmaakt, kun je beschadigingen maken. Het onderhoud kun je om de 2 jaar laten doen.

Ventilatieroosters

Reinig je ventilatieroosters minimaal één keer per jaar met een stofzuiger en sopje. Verwijder de ventielen om ze goed te reinigen en zorg dat je ze op de juiste plek terugplaatst. Pas op dat je de instellingen niet per ongeluk wijzigt. Laat de ventielen schoonmaken door de monteur tijdens het onderhoud van de ventilatiebox als je het niet zelf wilt doen.

Ventilatiekanalen

Het schoonmaken van de kanalen is een specialistische klus waarbij ook speciale apparatuur benodigd is. Wij raden je aan om dit in ieder geval eens in de 4-6 jaar te laten doen.

Hoe vaak moet ik mijn mechanische ventilatie reinigen?

Het is essentieel dat je je mechanische ventilatiesysteem geregeld laat onderhouden en reinigen. Zo zorg je ervoor dat je ventilatiesysteem naar behoren werkt. Het is daarnaast verstandig om de volgende richtlijnen aan te houden:

Laat elke twee jaar klein onderhoud uitvoeren. Je ventilatiebox wordt dan gereinigd en geïnspecteerd. Ook je ventielen worden dan gereinigd en afgesteld.
Laat elke vier jaar groot onderhoud uitvoeren. Je ventilatiebox wordt dan gereinigd en geïnspecteerd. Ook worden de ventielen en afvoerkanalen gereinigd. Als laatste wordt het gehele systeem goed afgesteld.

Je mechanische ventilatiesysteem laten keuren

Laat je mechanische ventilatiesysteem keuren door een deskundige, vooral bij de aankoop van een nieuw huis. Het kan geld besparen als er problemen zijn en de verkoper nog verantwoordelijk is.

Wanneer moet ik mijn mechanische ventilatie vervangen?

De gemiddelde levensduur van een mechanisch ventilatiesysteem is 15 jaar en zal daarna moeten worden vervangen. Bij goed onderhoud kan een systeem soms langer meegaan, maar vaak is na een jaar of 15 de motor versleten en het systeem verouderd. Er komen in rap tempo vernieuwde ventilatiesystemen uit die efficiënter en energiezuiniger werken. Laat daarom je mechanische ventilatie vervangen.

Hoe wordt een ventilatiebox vervangen?

Het laten vervangen van een ventilatiebox is geen grote ingreep maar wel een specialistische klus. Je kunt twee dingen doen:

Mechanische ventilatie vervangen door de specialist of zelf je ventilatiebox vervangen, maar wij raden sterk aan om hiervoor een specialist in te schakelen. Dit is namelijk een specialistische klus en niet voor iedereen weggelegd.

De nieuwe ventilatiebox wordt vaak op dezelfde plek gemonteerd en geïnstalleerd. Hierdoor hoef je de afvoerbuizen en aansluitingen vaak niet te veranderen. Het komt wel eens voor dat de nieuwe ventilatiebox niet helemaal past, waardoor er verschillende aanpassingen nodig zijn. Daarnaast kan het voorkomen dat de huidige elektravoorziening niet voldoende is voor een nieuwer type ventilatiebox. De specialist kan dit allemaal voor je regelen.

Wat moet ik doen als ik geen mechanische ventilatie heb?

Veel woningen die voor 1975 zijn gebouwd hebben geen mechanische ventilatie. Het is in dit soort woningen vaak lastig en duur om een mechanisch ventilatiesysteem te laten installeren. Als dit bij jou het geval is, dan kun je ervoor kiezen om een decentraal mechanisch ventilatiesysteem te nemen. Ook zou je je huis kunnen ventileren met natuurlijke ventilatie.

Hoe zit het met energielabels?

Mechanische ventilatie en energielabels

Het is vanaf 2016 verplicht geworden voor alle leveranciers van ventilatiesystemen om te werken met energielabels. Zo tonen ze aan hoe energiezuinig de ventilatiesystemen zijn. Deze labels zijn van toepassing op alle mechanische ventilatiesystemen. De verplichting geldt echter niet voor kleine afzonderlijke systemen, zoals kleine ventilatoren, plafondventilators en losse tafelventilatoren.

De rangschikking van energielabels loopt van A t/m G. A+ is het meest energiezuinig en G staat voor het minst energiezuinig. De score wordt bepaald aan de hand van het jaarlijks verbruik in combinatie met de eventuele warmteterugwinning die het systeem oplevert. Daarnaast kijken energielabels naar het verbruik ten opzichte van soortgelijke producten.

Wat kost mechanische ventilatie?

Een mechanische ventilatiebox kost gemiddeld € 200.
Een dakventilator kost tussen de € 500 – € 2500.
Een pijpventilator kost gemiddeld € 400.

Deze kosten zijn exclusief eventuele extra’s zoals sensoren en bediening. Daarnaast komen er nog kosten bij voor de aanleg van ventilatiekanalen en eventuele montage en installatie van het systeem.

Energiekosten

Een moderne ventilatiebox die op gelijkstroom werkt verbruikt jaarlijks zo’n € 10 aan stroom. Ter vergelijking: een oude box die op wisselstroom werkt verbruikt zo’n € 80 per jaar! Een nieuwe ventilatiebox is dus al snel terugverdiend.

Verbruik mechanische ventilatie

Een ventilatiebox die op gelijkstroom werkt gebruikt relatief gezien weinig stroom. Denk hierbij aan maximaal € 35 per jaar. Bij een verouderd mechanisch ventilatiesysteem die op wisselstroom werkt is dit ongeveer € 100 per jaar. Met de snel stijgende elektriciteitsprijzen kan dit zelfs oplopen tot zo’n € 150 per jaar.

Het is dus goed om een oude ventilatiebox die nog op wisselstroom werkt te vervangen voor een nieuw energiezuinig systeem.

Mechanische ventilatie kopen

Na 15 jaar is een ventilatiebox toe aan vervanging. Wil je mechanische ventilatie kopen en ben je op zoek naar het beste systeem voor jou situatie? Bekijk hieronder de beste mechanische ventilatiesystemen van dit moment. Meer informatie over specifieke systemen? Bekijk dan onze pagina over de beste mechanische ventilatie. Hier wordt alles uitgebreid uitgelegd.

Zehnder (Stork)

Comfofan Silent

Gemiddele prijs: € 250
Specificaties

Itho Daalderop

CVE-S Eco

Gemiddele prijs: € 180
Specificaties

Duco

Silentbox

Gemiddele prijs: € 200
Specificaties

Buva

Q-stream Evolution

Gemiddele prijs: € 275
Specificaties

Conclusie van dit artikel

Mechanische ventilatie is ideaal om een goed binnenklimaat te creëren. Elke ruimte in je huis wordt voorzien van schone, droge lucht en de vuile, vochtige lucht wordt afgevoerd. Dit bevordert je gezondheid en voorkomt muffe geurtjes en schimmels. Zolang je ervoor zorgt dat je de juiste ventilatiebox hebt voor jouw huis en deze geregeld laat onderhouden, weet je zeker dat de luchtkwaliteit in jouw huis top is!

Installateur nodig?

Ben je op zoek naar een ervaren en professioneel partij die jou mechanische ventilatie kan onderhouden, vervangen of installeren? Vraag dan gerust naar de mogelijkheden. Wij hebben al jarenlang ervaring met het onderhouden en installeren van mechanische ventilatiesystemen.