Wat is een decentrale ventilatie WTW?
Decentrale WTW ventilatie is een slimme vorm van balansventilatie waarbij elke ruimte zijn eigen ventilatie-unit heeft met warmteterugwinning (WTW). In plaats van één centraal systeem met een netwerk van luchtkanalen door het hele huis, werkt elke unit zelfstandig. Dit betekent dat er geen uitgebreid buizensysteem nodig is – ideaal voor renovaties of woningen waar weinig ruimte is voor luchtkanalen.
Elke decentrale unit wordt in of op een buitenmuur geplaatst en zorgt voor twee luchtstromen:
- Gebruikte, vochtige lucht uit de ruimte wordt mechanisch naar buiten afgevoerd.
- Frisse buitenlucht wordt tegelijk naar binnen gezogen, eerst door een filter en vervolgens via een warmtewisselaar.
De warmtewisselaar in de unit zorgt ervoor dat de warmte van de afgevoerde lucht wordt overgedragen aan de inkomende lucht. Zo komt frisse lucht voorverwarmd de kamer binnen, zonder tocht of grote warmteverliezen. Dit levert een comfortabel binnenklimaat op én helpt energie besparen.
Doordat elke kamer apart wordt geventileerd, kun je per ruimte bepalen wanneer en hoe intensief er geventileerd moet worden. Dit maakt het systeem flexibel, energiezuinig en goed afgestemd op het gebruik van de woning.
Hoe werkt een decentrale WTW?
Een decentrale WTW-unit (warmteterugwinning) zorgt voor ventilatie in huis met minimale warmteverliezen. Het systeem zit meestal in of op een buitenmuur en bestaat uit twee ventilatoren en een warmtewisselaar. Die zorgt ervoor dat warme, gebruikte lucht van binnen wordt afgevoerd, terwijl frisse lucht van buiten naar binnen komt. De warmte van de uitgaande lucht wordt daarbij overgedragen aan de inkomende lucht, zonder dat de luchtstromen mengen. Zo blijft het binnenklimaat fris én comfortabel, met een warmteterugwinning tot wel 70–90%.
Er zijn twee hoofdtypes:
- Twee richtingen tegelijk: frisse en gebruikte lucht stromen continu langs elkaar in aparte kanalen, gescheiden door de warmtewisselaar.
- Wisselwerking (cyclisch): vooral bij kleinere units. De ventilator blaast eerst warme lucht naar buiten om een keramisch blokje op te warmen. Daarna draait de luchtstroom om en stroomt buitenlucht naar binnen via dat warme blokje, dat dan de lucht opwarmt.
Wat doet de unit in de zomer?
In de zomer is verwarmen niet nodig. Daarom hebben de meeste units een ‘bypass’-functie: de warmtewisselaar wordt dan (gedeeltelijk) uitgeschakeld zodat frisse lucht ongehinderd naar binnen stroomt. Bij sommige modellen is zelfs koeling mogelijk, waardoor ze het hele jaar door bijdragen aan een aangenaam binnenklimaat.
En de filters?
Elke decentrale WTW-unit heeft luchtfilters. In de instroom zitten vaak fijnstoffilters die stof, pollen en andere vervuiling uit de buitenlucht halen. Soms zit er ook een filter bij de afvoer, zodat stof uit de woning de warmtewisselaar niet vervuilt. De filters zorgen voor schone lucht in huis én houden het systeem efficiënt werkend. Regelmatig schoonmaken of vervangen is hierbij belangrijk.
Welke ruimtes zijn geschikt voor een decentrale WTW?
Gemiddeld gezien hebben decentrale systemen met warmteterugwinning een debiet van maximaal 150 m3/h. Hierdoor kunnen alle afzonderlijke ruimtes in de woning geventileerd worden, waaronder de woon- en slaapkamer. Je hebt wel per ruimte een aparte decentrale unit nodig.
Bekijk hieronder een overzicht van mogelijke oplossingen per ruimte. Let op bij een schuin dak zijn er minder mogelijkheden. Vraag advies aan zodat wij de beste oplossing voor uw situatie kunnen bepalen.
- Woonkamer: Decentrale WTW
- Toilet: Badkamerventilator (upgrade = decentrale WTW)
- Badkamer: Badkamerventilator (Upgrade = decentrale WTW)
- Slaapkamer: Toevoerventilator (Upgrade = decentrale WTW)
- Werkkamer: Decentrale WTW
- Keuken: Keukenventilator / afzuigkap
- Garage: Afzuigventilator
- Zolder: Toevoerventilator / decentrale WTW
Het verschil tussen centrale en decentrale WTW
Bij een normale of centrale WTW unit wordt de aan- en afvoer van lucht in meerdere ruimtes door 1 unit geregeld. Hierbij wordt de lucht verplaatst door middel van ventilatiekanalen die zich in de muren, plafonds en vloeren bevinden. Om dit te bewerkstelligen in een bestaande woning, moet er veel gesloopt worden. Daarom worden centrale WTW installaties voornamelijk gebruikt bij nieuwbouw woningen.
Decentrale WTW units zijn daarom een goede optie voor bestaande woningen, waar je breekwerk wilt voorkomen. Deze units kunnen namelijk in elke ruimte geplaatst worden. Deze ruimtes worden afzonderlijk van elkaar geventileerd. Dit betekent dat er geen doorstroming van lucht is en ventilatiekanalen niet nodig zijn. Het nadeel is echter wel dat er meerdere units geplaatst moeten worden als je meerdere ruimtes in de woning wilt ventileren.
Onderhoud
Het onderhoud verschilt ook: een centraal systeem heeft doorgaans één set filters en één unit om te onderhouden, maar wel een heel kanalenstelsel dat schoon moet blijven (stof in kanalen kan op den duur een issue worden). Bij decentrale systemen heb je geen lange kanalen die vuil worden, wat onderhoud vereenvoudigt. Daarentegen moet je wél meerdere losse filters reinigen/vervangen als je bijvoorbeeld 5 aparte units in huis hebt. De onderhoudsinspanning per unit is laag, maar het aantal units kan het totaal iets arbeidsintensiever maken dan één centrale unit.
Geluidsniveau en comfort
Centrale WTW units staan vaak op zolder of buiten de woonruimtes, en via dempers in de kanalen kan geluid redelijk worden beperkt. Decentrale units zitten direct in de kamer, dus de kwaliteit van de unit bepaalt het geluid in die ruimte. Hoge kwaliteit decentrale WTW’s zijn echter ontworpen om zeer stil te zijn, zodat ze ook in slaapkamers geplaatst kunnen worden zonder slaapverstoring. Doordat decentrale systemen geen lange kanaaltrajecten met hoge luchtsnelheid hebben, treedt er doorgaans minder stromingsgeluid op en is de luchtstroom per rooster zachter. Sommige bronnen geven aan dat door het ontbreken van kanalen en hoge luchtdruk, decentrale units minder geluidshinder opleveren, maar dit gaat alleen op als de units zelf stil zijn. Goed ontworpen decentrale toestellen zullen stil en tochtvrij ventileren, terwijl mindere kwaliteit units hoorbaar kunnen brommen.
Inregelen van een decentrale ventilatie WTW
Een centraal systeem moet goed ingeregeld worden om in alle vertrekken de juiste hoeveelheid lucht te leveren en af te zuigen – dit vereist kleppenafstelling en een balans tussen toevoer/afvoer. Bij decentrale units regelt elke unit zichzelf voor die ruimte, dus het systeem is inherent in balans per kamer. Er is geen risico op onbalans tussen kamers onderling, al moet elke unit op het juiste debiet ingesteld worden voor de ruimte.
Conclusie
Samengevat: centraal WTW = één groter systeem met kanalen voor het hele gebouw; decentraal WTW = meerdere kleine systemen, elk zonder kanalen en direct op een buitenmuur van de ruimte. Decentraal is vooral een flexibele oplossing als centrale ventilatie niet haalbaar is of wanneer men per ruimte controle wenst. Centraal is doorgaans efficiënter als het al in het ontwerp van het gebouw voorzien wordt. Beide leveren frisse lucht met warmteterugwinning, maar de implementatie verschilt aanzienlijk.
De installatie van een decentrale WTW unit
Het installeren van een decentrale WTW unit is eenvoudig maar secuur werk en moet worden uitgevoerd door een professional. Hoewel er zelfbouwpakketten zijn die je helpen met de installatie, wordt dit niet aangeraden. Iemand die niet beschikt over de geschikte expertise maakt snel fouten. Deze fouten kunnen nadelig zijn voor de werking van je decentrale WTW, wat zonde is. Een professional draagt zorg voor de juiste installatie. Een decentrale unit moet namelijk geplaatst worden in de functie van de vorm of inrichting van de ruimte. Een professional zal te allen tijde met de volgende zaken rekening houden:
- In ruimtes met een hoog of schuin plafond moet de unit zo hoog mogelijk geplaatst worden;
- In lange en smalle ruimtes is het door het uitblaas bereik soms nodig om twee kleine, in plaats van één grote unit te plaatsen;
- Ruimtes met plafondbalken kunnen de luchtstroom tegenhouden, waardoor de unit evenredig of aan de onderkant geplaatst moet worden;
- Ruimtes met grote objecten zoals lampenkappen kunnen de ventilatie blokkeren, waardoor deze verplaatst moeten worden;
- De decentrale WTW moet zo geplaatst worden dat personen de luchtstroom niet hinderen.
Een vakman zorgt ervoor dat de installatie aan de hand van bovenstaande punten perfect verloopt en dat de decentrale WTW unit naar behoren werkt.
Is een decentrale WTW stil genoeg voor de slaapkamer?
Ja, moderne units zijn zeer stil op de lage stand (rond de 15–20 dB, vergelijkbaar met fluisteren). Op hogere standen kunnen ze hoorbaar zijn, maar dat is meestal tijdelijk. Goede plaatsing en onderhoud helpen om geluid minimaal te houden.
Is dit een goede oplossing voor oudere woningen?
Ja, juist in bestaande woningen is het ideaal. Omdat je geen luchtkanalen hoeft aan te leggen, vermijdt u ingrijpende verbouwingen. Zeker in combinatie met isolatie of renovatie is het een slimme oplossing.
Wat kost een decentrale WTW unit?
De kosten van een decentrale WTW unit kunnen behoorlijk variëren, afhankelijk van het merk, het model en de situatie in uw woning. Gemiddeld ligt de prijs – inclusief installatie – tussen de €3.000 en €5.000 per unit.
De uiteindelijke kosten hangen onder andere af van:
- Het type unit (met of zonder extra functies zoals koeling)
- Het aantal ruimtes dat geventileerd moet worden
- De moeilijkheidsgraad van de installatie
Wilt u weten wat het in uw situatie precies kost? Dan is het verstandig om een offerte op maat aan te vragen bij Alpha Ventilatie.
Bekijk hieronder een overzicht van een gemiddelde installatie.
Het onderhoud van een decentrale WTW unit
Over het algemeen is een decentrale WTW unit eenvoudiger in onderhoud dan andere ventilatiesystemen, omdat er geen ventilatiekanalen zijn om te onderhouden. Het is echter wel belangrijk dat je decentrale WTW unit regelmatig vanander onderhoud voorziet. Over het algemeen wordt er aangeraden om de filters twee keer per jaar te laten vervangen en één keer per vier jaar technisch onderhoud uit te laten voeren. Laat dit doen door een specialist, zodat je zeker weet dat er niets fout kan gaan.
Wanneer moet ik een decentrale WTW unit laten vervangen?
Een decentrale WTW unit gaat ongeveer 15 jaar mee. Dit is afhankelijk van de situatie en kan ook langer of korter duren. Hoewel sommige units langer dan 15 jaar meegaan, wordt het aangeraden om niet te lang te wachten met de aanschaf van een nieuwe unit. In 15 jaar kan er namelijk veel veranderen op het gebied van ventilatie, waardoor er nieuwe decentrale units op de markt kunnen komen die efficiënter, stiller en zuiniger zijn dan de oudere modellen.
Voor- en nadelen van een decentrale WTW
De aanschaf van een decentrale warmte terugwin installatie brengt voor- en nadelen met zich mee.
Voordelen
- Installatie van een decentrale WTW is een stuk eenvoudiger dan andere systemen, omdat er geen netwerk van ventilatiekanalen nodig is;
- Door de afwezigheid van de ventilatiekanalen is een decentrale WTW ook geschikt voor bestaande woningen;
- Een decentrale WTW is eenvoudiger in onderhoud in vergelijking met andere ventilatiesystemen;
- Omdat een decentrale WTW geen ventilatiekanalen nodig heeft is er geen sprake van een hoge luchtdruk en heb je minder last van geluidsoverlast;
- Een decentrale WTW zorgt voor een hoog warmtecomfort, omdat de ventilatielucht wordt verwarmd voordat het de woning inkomt.
Nadelen
- Een decentrale WTW ventileert maar één ruimte;
- Als je meerdere units hebt geïnstalleerd, moet je ook meerdere units van onderhoud voorzien.
Het is goed om rekening te houden met het feit dat de voor- en nadelen sterk afhankelijk zijn van je situatie. Het verschil tussen nieuwbouw en een gerenoveerde of bestaande woning is namelijk groot. Er kunnen ook verschillen voorkomen als het gaat om een woning met meerdere verdiepingen. Mocht je willen weten hoe een decentrale WTW unit uit zal pakken in jouw specifieke situatie, dan kan je altijd de hulp inschakelen van een professional voor advies op maat.
Whitepaper: Decentrale WTW
Wilt u meer informatie over een decentrale WTW? We hebben een uitgebreide whitepaper geschreven. Deze whitepaper biedt een helder en compleet overzicht van decentrale WTW-systemen, gericht op zowel particulieren als projectontwikkelaars. U leest wat decentrale ventilatie precies is, hoe het werkt, wat de voordelen en beperkingen zijn, en in welke situaties deze oplossing bijzonder geschikt is. Ook komen technische eigenschappen, installatie-eisen, onderhoud, energieprestaties en kosten aan bod – aangevuld met een uitgebreide FAQ en marktvoorbeelden.
Doel van deze whitepaper is om u te voorzien van alle noodzakelijke kennis om een weloverwogen keuze te maken voor decentrale ventilatie met warmteterugwinning – als duurzame, toekomstgerichte stap in uw (ver)bouwproject.
Vragen? App ons.